Misschien is het, vanwege de hoge inflatie, tijd lid te worden van een vakbond
Het spel en de knikkers
FRANK KALSHOVEN
Bij de Spoorwegen woedt een strijd tussen arbeid en kapitaal. De inzet: wie draagt de lasten van de hoge inflatie? De werkenden, wier koopkracht door inflatie wordt aangetast? Of de onderneming, die minder winst zou maken als zij de inflatie zou compenseren met hogere lonen? De strijd is nog onbeslist.
De situatie bij de NS roept de bredere vraag op welke partij bij inflatie eigenlijk in het voordeel is. In de kern van de zaak gaat het hierbij over het afwentelen van de gevolgen van de prijsstijgingen op anderen. Abstract? Nee hoor, het is heel concreet.
Neem eerst een eenvoudig geval. Een bedrijf kan gestegen (inkoop)kosten direct en volledig doorberekenen aan klanten. Omdat de klanten geen alternatief hebben voor het product van deze onderneming, zijn ze gedwongen dezelfde hoeveelheid product te blijven kopen tegen de gestegen prijzen. De werknemers van het bedrijf vallen onder een langjarige cao, afgesloten voorafgaande aan de inflatiegolf. Zij werken dus tegen een loon waarvan de koopkracht wordt uitgehold.
In dit geval wentelt de onderneming de gestegen inkoopkosten dus af op de klanten. De werkenden zijn niet in staat hun verlies aan koopkracht af te wentelen op de onderneming. De onderneming is spekkoper.
Er zijn allerlei varianten op dit voorbeeld. Als er voor klanten wél alternatieven zijn voor het product, is de afwentelingsmacht van bedrijven op klanten beperkt. Als werkenden macht hebben in een sector kunnen ze de cao openbreken en de inflatiekosten afwentelen op de onderneming. Als de verkoopprijs van producten bepaald wordt op een wereldmarkt, zoals bij energie, kunnen bedrijven hun klanten prijsstijgingen doorberekenen zelfs zonder dat hun productiekosten toenemen. Als een onderneming (contractueel) gedwongen is producten te leveren tegen een verlieslatende prijs, zijn de klanten (voor de duur van het contract) spekkoper. Kortom: ondernemingen, klanten en werkenden spelen een machtsspel over wie de gevolgen draagt van de inflatie.
In dit machtsspel zijn ondernemingen doorgaans in het voordeel ten opzichte van werkenden en klanten. Prijzen van producten en diensten zijn over het algemeen makkelijk aan te passen, zoals we merken in de winkel en aan de pomp. En onder een leveringsplicht tegen verlieslatende prijzen valt onderuit te komen, of dat is in elk geval heronderhandelbaar.
Lonen zijn veel minder flexibel, omdat zowel hun niveau als hun ontwikkeling in de tijd veelal vastligt in langjarige cao's. Dat is in normale inflatietijden gunstig voor werkenden, omdat de cao zekerheid biedt over hun loonontwikkeling. Maar in abnormale inflatietijden slaat het voordeel van vastigheid om in een nadeel. De zekerheid van loonstijging verandert in de zekerheid van koopkrachtdaling. Werkgevers, de tegenpartij bij die cao-onderhandelingen, lachen in hun vuistje.
Is daar iets tegen te doen? Jawel, met macht. Georganiseerd in vakbonden kan de factor arbeid het onderhandelingsspel met werkgevers harder spelen, met stakingen als ultiem machtsmiddel. Daarom is het conflict bij de Spoorwegen zo interessant. Spoorwegen zijn een sector waarin nog een hoge organisatiegraad bestaat, veel spoormensen zijn lid van een bond. Als het daar niet lukt de werkgever te dwingen tot een stevige loonsverhoging lukt het nergens.
Dikke kans (groter dan vier op vijf) dat u geen lid bent van een vakbond. Het lidmaatschap is al decennia steeds minder vanzelfsprekend geworden. Misschien is het tijd daar nog eens over na te denken. Vakbonden zijn de enige partij die werkgevers weerwerk kunnen bieden in de inflatiestrijd.
De Volkskrant 3/9/2022
24/7 - Dag van de Shiftmedewerker
vrijdag, 22 Juli 2022
Pers
Op 24 juli 2021 werd door de algemene Centrale van het ABVV de eerste Dag van de Shiftmedewerker georganiseerd. Van shiftwerknemers, werknemers die dus in ploegdiensten werken, is geweten dat zij vaak sneller fysieke en mentale gezondheidsproblemen kennen en dat het werken in ploegensysteem een impact heeft op het gezinsleven, zeker wanneer er ook ‘s nachts wordt gewerkt. Het is daarentegen ook een feit dat dankzij deze flexibiliteit bedrijven en sectoren volcontinu operationeel kunnen zijn. Hoog tijd dus om alle werknemers die in een ploegensysteem werken in de bloemetjes te zetten.
24/7
Ploegenarbeid is het werken volgens een organisatie waarin verschillende ploegen elkaar opvolgen op dezelfde werkplek, waar er dezelfde handelingen verricht worden en waarbij het werk wordt overgedragen van de ene ploeg op de andere. Het kan gaan over een ploegenstelsel met 2,3,4 of meer opeenvolgende ploegen of een systeem van onderbroken uurroosters (bijv. de vroege en de late). 24/7 verwijst naar de flexibiliteit van deze werknemers. Zij zijn 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 inzetbaar.
Nare gevolgen
Nacht- en ploegenarbeid weegt zwaar op werknemers. Wie in shiften werkt, en zeker in het geval van de nachtshift, ondervindt sneller fysieke en mentale gezondheidsproblemen zoals cardiovasculaire problemen, een verstoord bioritme, een verhoogd risico op kanker… Vrouwen die in ploegendiensten werken, hebben een grotere kans op miskramen, een verstoorde menstruatiecyclus en vruchtbaarheidsproblemen.
Slaapgebrek en een verstoorde slaap is een ander vaak voorkomend probleem doordat de rest van de samenleving werkt op het ogenblik dat de schiftwerknemer slaapt. De toegang tot bepaalde diensten, het doen van boodschappen, het regelen van bankzaken en andere noodzakelijke activiteiten… leiden niet alleen tot organisatorische problemen, maar vaak ook tot een verminderde waakzaamheid en fysieke problemen omdat van de werknemer op het ogenblik dat hij/zij moet slapen of rusten, wordt verwacht dat die toch actief is.
Daarnaast heeft het werken in een ploegensysteem ook een impact op het sociale leven en het gezinsleven. Het contact met vrienden, gezinsleden en familie is vaak verstoord en in het geval van nachtarbeid komt er de extra dimensie bij dat werknemers op sociaal vlak bijzonder momenten moeten missen. Schoolactiviteiten en familiebijeenkomsten bijv. moeten het al eens stellen zonder de aanwezigheid van de schiftwerknemer. Niet iedereen kan daar evenveel begrip voor opbrengen wat zorgt voor bijkomende stress en druk.
Voor elke kwaal is er een oplossing
Om de negatieve gevolgen van het werken in een ploegensysteem op te vangen, dringt het ABVV aan op noodzakelijke ingrepen. In hoofdlijnen gaat het over:
- een preventiebeleid op maat waarbij er wordt ingezet op informeren en sensibiliseren op vlak van gezondheid, veiligheid en welzijn op de werkvloer (slaap, voeding, beweging …);
- wie vele jaren in ploegenarbeid gewerkt heeft, moet de mogelijkheid hebben vroeger met rustpensioen te gaan;
- arbeidsduurvermindering kan ervoor zorgen dat het werk weer werkbaarder wordt en nacht- en ploegenarbeid humaner;
- extra aanwervingen zorgen voor een ruimere en comfortabelere personeelsbezetting;
- een menselijkere visie op ploegenarbeid door bijv. het begin- en einduur van de diensten aan te passen of een beperking in te stellen op het aantal nachten waarin gewerkt wordt;
- een evenredige bezetting van ploegen opdat er een einde wordt gemaakt aan het streven naar steeds meer premies en overloon dat gepaard gaat met het werken in ploegen.
Het ABVV steunt het initiatief van de Algemene Centrale die met deze jaarlijkse Dag van de Shiftmedewerker aandacht vraagt voor de bijzondere problematiek waarmee zij geconfronteerd worden.
Werknemers die buiten de gebruikelijke uren werken, verdienen meer waardering, respect en erkenning.
In het bijzonder vragen we meer aandacht én oplossingen voor de gevolgen op vlak van gezondheid en welzijn voor wie in een nacht- en ploegensysteem werkt.
Bron : ABVV || 24/7 - Dag van de Shiftmedewerker
